Tóm tắt:  Đảng ta xác định, Chủ nghĩa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng. Đó là chân lý, là điều kiện chiến lược quyết định đến vận mệnh thiêng liêng của Đảng, sự tồn vong chế độ xã hội chủ nghĩa của nhân dân Việt Nam ta. Trước yêu cầu đòi hỏi của cách mạng và thực tiễn trong đấu tranh chống lại các quan điểm phản động sai trái, các thế lực thù địch đang thực hiện chiến lược “Diễn biến hòa bình”, đẩy mạnh “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, đề cao giá trị và văn hóa vật chất, thay đổi lối sống, tư duy nhận thức và suy nghĩ của thế hệ trẻ, làm cho các em mất phương hướng, niềm tin với Đảng, nhà nước và chế độ. Cần củng cố nhận thức và xây dựng niềm tin cho sinh viên, giáo dục và trang bị cho các em có đầy đủ tri thức, kỹ năng, kỹ xảo; biết yêu thương, trân quý những giá trị cuộc sống; biết tôn trọng những hy sinh của thế hệ cha ông đã ngã xuống, biết đồng cảm với mảnh đời bất hạnh, biết tin vào con đường mà Đảng và Bác Hồ đã lựa chọn. Muốn làm được điều đó, sinh viên phải nhận thức đúng đắn, đầy đủ và sâu sắc về nền tảng tư tưởng.

1. Nền tảng tư tưởng là gì?

Theo từ điển Tiếng Việt, “nền tảng” là bộ phận vững chắc dựa trên đó các bộ phận khác tồn tại và phát triển. Nền tảng là thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống và các văn bản chuyên môn khoa học, mỗi phương diện khác nhau chúng ta có các góc độ tiếp cận khác nhau. Tuy nhiên, hiểu theo nghĩa thông dụng nhất, nền tảng là bộ phận vững chắc, là cơ sở thiết lập, là cái gốc cơ bản, cốt lõi cho các bộ phận khác tồn tại và phát triển. Ví dụ như nền tảng văn hóa, nền tảng ngôn ngữ, nền tảng khoa học…

Một sự vật hiện tượng được cấu thành bởi nhiều bộ phận. Nền tảng là một trong nhiều bộ phận tạo nên sự vật, hiện tượng chứ không phải là toàn bộ sự vật, hiện tượng. Tuy nhiên, nền tảng lại là thành tố quan trọng, cơ bản nhất, là nền móng cho các yếu tố khác tồn tại, phát triển. Nền tảng cũng giống như móng nhà, móng nhà có đẹp, có chắc thì nhà mới đẹp và bền, còn nếu móng nhà yếu, kết cấu kém bền vững, thiếu chắc chắn, không có tinh tế thì không thể có ngôi nhà đẹp cho dù vật liệu và nội thất có đẹp và hiện đại đến đâu đi chăng nữa. Vì vậy, nền tảng phải có tính vững chắc, cơ bản và cách mạng.

Nền tảng nói đến thường tồn tại dưới 2 dạng cơ bản, nền tảng vật chất và nền tảng tinh thần. Nền tảng vật chất là một phạm trù cụ thể, là thành tố căn bản đem lại cho con người cảm giác, tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác (tài chính, kinh tế, cơ sở vật chất…). Nền tảng tinh thần là toàn bộ không gian, khí thế của quần chúng nhân dân, cộng đồng dân tộc, hệ tư tưởng, tình cảm, niềm tin, khát vọng của con người, các quan niệm đạo lý, pháp lý đạt chuẩn mực chân thiện mỹ (văn hóa, đạo đức, tư tưởng, niềm tin, lý tưởng, khát vọng, ý chí). Ngoài ra, trong xã hội hiện đại còn xuất hiện một số thuật ngữ mới như nền tảng công nghệ kỹ thuật số, điện toán…

Tư tưởng là sự phản ánh hiện thực trong ý thức, là những biểu hiện các mối quan hệ giữa con người với những vấn đề về thế giới xung quanh. Tư tưởng là ý thức của một cá nhân, một cộng đồng, nó chứa một hệ thống những quan điểm, luận điểm được xây dựng trên một nền tảng. Quan điểm về tư tưởng xuất phát từ những ý tưởng của những nhà tư tưởng có tầm nhìn cao. Tuy nhiên, không phải tất cả ý tưởng đều được coi là tư tưởng, bởi vì tư tưởng phải xuất phát từ thực tiễn, biết cách giải quyết được những vấn đề chính trị, sách lược, tổ chức của thực tiễn. Tư tưởng tựa như tiếng nói đại điện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân, giai cấp và dân tộc.

Xét về mặt ngôn ngữ, “nền tảng tư tưởng” được cấu thành bởi hai thành tố “nền tảng” và “tư tưởng”. Nền tảng tư tưởng thuộc về nền tảng tinh thần, ý thức. Nền tảng tinh thần là một hệ thống những quan điểm, quan niệm, luận điểm mang tính nhất quán, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của một cá nhân, giai cấp, dân tộc có tác dụng chỉ đạo chủ thể trong nhận thức và hoạt động thực tiễn. Theo góc độ chính trị học, nền tảng tư tưởng là hệ tư tưởng - đó là những tư tưởng, quan điểm đã được hệ thống hóa thành lý luận, thành học thuyết về xã hội, phản ánh và bảo vệ lợi ích của một giai cấp nhất định được giai cấp đó thừa nhận và truyền bá.

Đối với một giai cấp, một dân tộc thì nền tảng tư tưởng là cơ sở lý luận, là quan điểm chỉ đạo, là ngọn đuốc soi đường dẫn lối cho sự phát triển. Rõ ràng, nền tảng tư tưởng khoa học, đúng đắn sẽ dẫn dắt giai cấp, dân tộc, xã hội đó phát triển tiến bộ, tích cực và ngược lại. Nền tảng tư tưởng không phải là có sẵn có, nó xuất hiện trên cơ sở hoạt động thực tiễn của con người. Vì thực tiễn luôn luôn thay đổi, nên nền tảng tư tưởng không phải là một cái gì đó bất biến, mà luôn luôn phải cách mạng, tiến bộ, đón đầu; phải thường xuyên được bổ sung hoàn thiện cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn phát triển.

2. Nền tảng tư tưởng của Đảng cộng sản Việt Nam

Nền tảng tư tưởng của Đảng là hệ thống lý luận, học thuyết về xã hội của một giai cấp, là cơ sở hình thành, phát triển tạo ra các quan điểm, tư tưởng chỉ đạo mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Mỗi chính đảng phải đều phải có cho mình một hệ tư tưởng nhất định, làm cơ sở để tập hợp lực lượng, định hướng hoạt động. Nền tảng tư tưởng của Đảng là điều kiện tiên quyết cho sự ra đời và hoạt động của mỗi chính đảng. Đây là yếu tố cơ bản cấu thành và quy định bản chất giai cấp của Đảng.

Trên hành trình tìm đường cứu nước, khi nghiên cứu các học thuyết và mô hình cách mạng trên thế giới, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã chỉ ra: chỉ có chủ nghĩa Mác-Lênin là “chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất” và “cách mạng Việt Nam muốn thành công phải phải theo chủ nghĩa Mác- Lênin, theo con đường cách mạng Tháng 10, đánh đổ ách thống trị của đế quốc, phong kiến, giành độc lập, tự do, tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội” [1]. Đây là tư tưởng cốt lõi trong đường lối của Hồ Chí Minh, trở thành sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong đường lối cách mạng của Đảng cộng sản Việt Nam.

Trong cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (năm 2011) cũng đã nêu rõ: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác – Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động”[2]. Như vậy, nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam được xác định gồm 2 thành tố cơ bản là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.

Chủ nghĩa Mác - Lênin là học thuyết lý luận sâu sắc, toàn diện trên nhiều lĩnh vực, mà cơ bản, trọng yếu, cốt lõi, nhất là: Triết học, Kinh tế chính trị học, Chủ nghĩa xã hội khoa học. Học thuyết về chủ nghĩa Mác – Lênin ra đời từ cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX khi thực tiễn xã hội có sự chuyển mình giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa đế quốc; cùng với đó là sự phát triển mạnh mẽ phong trào đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân, nhân dân lao động trên toàn thế giới như: Công xã Paris, Cách mạng Tháng Mười Nga, sự ra đời nhà nước Xô-viết, giải phóng hàng trăm triệu nhân dân lao động khỏi ách áp bức, bóc lột của chế độ thực dân phong kiến, chủ nghĩa đế quốc và tư bản.

Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng, sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam. Tư tưởng Hồ Chí Minh là sự kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, là sự tiếp thu và kết tinh văn hóa nhân loại; là tài sản tinh thần to lớn và vô cùng quý báu của Đảng và dân tộc ta, mãi mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta giành thắng lợi [3].

Như vậy, nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam là những học thuyết, những tư tưởng được hình thành trên cơ sở kế thừa có chọn lọc những thành tựu văn minh của tư duy nhân loại; liên tục được bổ sung, phát triển từ những kết quả nghiên cứu mới nhất của khoa học và tổng kết thực tiễn lịch sử trong nước và thế giới, cùng những dự báo khoa học về tương lai. Gần đây, khái niệm nền tảng tư tưởng của Đảng còn được hiểu rộng hơn, đó còn là các quan điểm chỉ đạo của Đảng ta về các vấn đề chiến lược của đất nước như về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội; Về đường lối phát triển kinh tế - xã hội, Về an ninh – quốc phòng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

Có thể nói, nền tảng tư tưởng của Đảng là hệ thống tri thức khoa học có tác dụng trực tiếp nâng cao trình độ nhận thức, hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học và nhân cách con người Việt Nam nói chung và sinh viên nói riêng. Nếu tất cả mọi người đều có ý thức học tập, quán triệt sâu sắc và vận dụng sáng tạo những kiến thức này trong hoạt động thực tiễn sẽ luôn giữ vững được lập trường của người cộng sản, không bị hoang mang, dao động trước những nội dung tuyên truyền xấu độc, xuyên tạc, bôi nhọ của các thế lực thù địch phản động, góp phần tích cực vào công cuộc đổi mới, phát triển đất nước.

3. Tại sao phải bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng?

Nền tảng tư tưởng của Đảng là bộ phận quan trọng, là nhân tố căn bản, cốt lõi, tạo cơ sở, tiền đề quyết định mọi hoạt động xây dựng, sinh hoạt và lãnh đạo của Đảng. Nền tảng tư tưởng giống như “cái gốc” mang tính định hướng chiến lược cho mọi đường lối phát triển của đất nước. Nếu nền tảng tư tưởng thay đổi, tất yếu sẽ dẫn tới sự thay đổi về mục tiêu, lý tưởng, nguyên tắc tổ chức, phương hướng hoạt động chính trị của Đảng và mục tiêu phát triển đất nước sẽ thay đổi.

Xuất phát từ vị trí vai trò quan trọng như thế, nền tảng tư tưởng luôn luôn là đối tượng và mục tiêu chống phá của các thế lực thù địch phản động. Chúng luôn tìm mọi cách nói xấu, bôi nhọ, xuyên tạc, chống đối nền tảng tư tưởng của Đảng ta, hòng làm cho cán bộ, đảng viên và nhân dân dao động, chệch hướng. Việc bảo vệ nền tảng tư tưởng được nhận thức từ rất sớm và ngày càng trở thành công việc liên tục, thường xuyên trong công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng.

Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 22/10/2018 “Về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới” đã nêu rõ: Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng là bảo vệ Ðảng, bảo vệ Cương lĩnh chính trị, đường lối lãnh đạo của Ðảng; bảo vệ nhân dân, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; bảo vệ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước. Ðó là nội dung cơ bản, hệ trọng, sống còn của công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng; là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của toàn Ðảng, toàn quân, toàn dân, trong đó các cơ quan báo chí tuyên truyền các cấp là nòng cốt; là công việc tự giác, thường xuyên của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và đoàn thể chính trị - xã hội các cấp; của từng địa phương, cơ quan, đơn vị, của cán bộ, đảng viên, trước hết là người đứng đầu.

Nhận thức sâu sắc sự nguy hại và hậu quả nghiêm trọng của việc xa rời nền tảng tư tưởng, trong báo cáo chính trị Đại hội lần thứ XIII của Đảng cũng ưu tiên quan điểm: “Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới của Đảng; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa” [4]. Như vậy, quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam trong hơn chín mươi năm qua với mười ba lần đại hội, đã cho thấy Đảng Cộng sản Việt Nam đã luôn kiên trì, kiên định với nền tảng tư tưởng của Đảng và luôn kiên quyết đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch để bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ.

Trong hoạt động chính trị của Đảng phải không ngừng củng cố hoàn thiện, phát triển đi đôi với đấu tranh, bảo vệ nền tảng tư tưởng của mình, đó là hoạt động định hướng chính trị, truyền bá hệ tư tưởng. Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là vấn đề tất yếu khách quan, là cuộc đấu tranh ý thức hệ, đấu tranh chính trị để giành, giữ vị trí cầm quyền. Đấu tranh chống lại mọi kẻ thù tư tưởng - đó là quy luật phát triển của chủ nghĩa Mác - Lênin. Đảng Cộng sản Việt Nam sau khi ra đời, bên cạnh việc chống lại chế độ thực dân Pháp đàn áp khủng bố thì chúng ta cũng đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, đường lối, quan điểm của Đảng.

Trong tình hình hiện nay, Đảng và nhân dân ta đang tiếp tục công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, thế và lực của chúng ta đã lớn mạnh hơn lúc nào hết. Cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, chúng ta vẫn phải đương đầu với nhiều khó khăn, thử thách mới, các thế lực thù địch càng tìm cách chống phá tinh vi, quyết liệt hơn. Bản thân các cán bộ, giảng viên, sinh viên càng cần phải nhận thức rõ hơn về nền tảng tư tưởng, nhận thức công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng là việc làm thường xuyên, có ý nghĩa sống còn đến sự tồn vong và phát triển của Đảng và chế độ. Cần xây dựng thái độ tích cực hơn, kiên quyết hơn. Trên cơ sở đó, việc bảo vệ nền tảng tư tưởng sẽ vượt qua mọi thách thức và càng thành công.

4. Xây dựng, củng cố niềm tin cho sinh viên đại học trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cộng sản Việt Nam

Xây dựng, củng cố niềm tin cho sinh viên đại học thấm nhuần chủ nghĩa Mác-Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh là một nội dung quan trọng của công tác giáo dục nhằm đào tạo những thế hệ cách mạng nối tiếp có đầy đủ phẩm chất và năng lực, trí tuệ, khát vọng và niềm tin tuyệt đối và sự nghiệp lãnh đạo của Đảng. Sinh viên là hạt giống đỏ, là chủ nhân tương lai của đất nước, khi phát triển và trưởng thành các em là lực lượng chủ đạo hiện thực hóa khát vọng dân tộc Việt Nam cường thịnh theo mục tiêu chiến lược “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. 

Bên cạnh việc trau dồi học hỏi những kiến thức nghiệp vụ chuyên môn, kiến thức khoa học và nghệ tiên tiến của thời đại, các em cần phải có nhận thức đúng đắn về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, về vai trò lãnh đạo của Đảng, về sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Các em phải xây dựng cho mình sự kiên định mục tiêu lý tưởng cách mạng vững chắc, có niềm tin, ước mơ và hoài bão. Các em phải là lực lượng xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. 

Hiện nay, đại đa số sinh viên tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường phát triển của đất nước; sống có trách nhiệm với Tổ quốc, gia đình và bản thân; có ước mơ, hoài bão; có kiến thức, kỹ năng, sức khỏe tốt, tư duy năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm. Tuyệt đại đa số sinh viên Việt Nam tin tưởng và đồng thuận với đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; không ngừng ra sức học tập, rèn luyện và lao động sản xuất, góp phần tích cực vào sự nghiệp đổi mới xây dựng và phát triển đất nước.

Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận sinh viên chí hướng chưa rõ ràng, chưa hiểu biết đầy đủ truyền thống cách mạng của Đảng, của dân tộc, vô tâm, thờ ơ đến tình hình chính trị trong nước và quốc tế. Còn có biểu hiện nhạt phai lý tưởng, thiếu ý thức vươn lên trong học tập và rèn luyện, giảm sút niềm tin, bản lĩnh non kém, thậm chí bị các thế lực thù địch lôi kéo, kích động tham gia vào các hoạt động vi phạm pháp luật. Không ít sinh viên hiện chỉ quan tâm đến lợi ích trước mắt, lợi ích cá nhân. Họ chỉ quan tâm đến việc học tập chuyên môn; tập trung vào việc đi học, đi làm thêm; ít quan tâm, tham gia đến các phong trào hoạt động xã hội. Đặc biệt, có sinh viên chưa nhận thức rõ vị trí vai trò của chủ nghĩa Mác-Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; non kém trong bản lĩnh chính trị, bị các hoạt động tuyên truyền xuyên tạc của các thế lực thù địch chi phối.

Trong điều kiện của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, thế giới phẳng, xu hướng mở cửa, hội nhập sâu rộng và toàn cầu hóa; sự bùng nổ thông tin, mạng xã hội phát triển với nhiều chiều thuận, nghịch khác nhau, một bộ phận sinh viên, chưa đủ tri thức và quan điểm tư tưởng chính trị vững vàng; thiếu khả năng phân tích và luận giải những sự việc xã hội, chính trị phức tạp nên dễ dao động, thiếu kiên định. Hơn nữa, mặt trái cơ chế thị trường, tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, tệ nạn xã hội đang có chiều hướng phức tạp; tình trạng xuống cấp, suy thoái về đạo đức; lối sống lệch chuẩn khiến nhiều sinh viên hoang mang, khó định hướng. Điều này đã tạo cho các thế lực thù địch lợi dụng, kích động, gây nhiễu loạn thông tin trên mạng xã hội, làm cho sinh viên mất phương hướng.

Ở nước ta, sinh viên là lực lượng đông đảo trong xã hội, kế thừa truyền thống hiếu học của dân tộc; được Đảng, Nhà nước và toàn xã hội quan tâm, kỳ vọng là tương lai của đất nước, do vậy, một trong những nhiệm vụ quan trọng của Đảng ta là phải giáo dục nâng cao sự hiểu biết của sinh viên về nền tảng tư tưởng, nâng cao lý lưởng cách mạng cho sinh viên. Việc này khác với giáo dục kiến thức, kỹ năng về khoa học và chuyên môn, nghiệp vụ. Giáo dục ở đây chính là hình thành nền tảng tinh thần dân tộc, hình thành thế giới quan và nhân sinh quan cách mạng trong thế giới nội tâm của thế hệ trẻ, được khai mở từ học sinh phổ thông, được định hình ở lứa tuổi sinh viên. Đây là công việc thường xuyên, liên tục, tích hợp trong từng môn học với học tập trong chương trình, môn học chuyên biệt, có sự phối kết hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Tuyên truyền, giác ngộ sinh viên thông qua các hoạt động trải nghiệm xã hội.

Trọng tâm là giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống là những vấn đề cơ bản về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, nhất là nội dung Chỉ thị số 42-CT/TW của Ban Bí thư về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015-2030” và các chỉ thị, nghị quyết của Đảng. Những nội dung này trang bị cho sinh viên thế giới quan, phương pháp luận đúng đắn, căn bản, nền tảng, để có thể luận giải những vấn đề thực tiễn đặt ra. Trên cơ sở đó giúp sinh viên hiểu rõ hơn, đầy đủ và chính xác hơn vai trò của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng trong xây dựng đất nước theo định hướng XHCN, giữ vững lập trường trước những âm mưu, thủ đoạn và hành động chống phá của các thế lực thù địch đối với cách mạng nước ta, nhận thức đúng các giá trị chân, thiện, mỹ để phấn đấu học tập, rèn luyện, công tác, sẵn sàng cống hiến. Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, chú trọng đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương pháp, hình thức học tập, tuyên truyền về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho sinh viên. Thường xuyên bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, xây dựng đạo đức, lối sống theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, sinh viên.

Để thực hiện tốt mục tiêu đề ra, hơn lúc nào hết cần phải tạo bước chuyển biến căn bản, toàn diện về công tác giáo dục lý tưởng cho thế hệ trẻ, nhất là với sinh viên, trước hết thông qua việc giảng dạy. Việc học tập các môn lý luận chính trị như: Triết học, Kinh tế chính trị học, Chủ nghĩa xã hội khoa học, Tư tưởng Hồ Chí Minh và Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam giữ vai trò quan trọng mang tính chất định hướng trang bị cơ bản về lý luận và thực tiễn.

Thông qua học tập các môn lý luận chính trị, giảng viên tác động vào đối tượng sinh viên để truyền thụ, luận giải, phân tích một cách khoa học những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, giúp sinh viên tiếp thu tri thức khoa học, hình thành thế giới quan, nhân sinh quan cách mạng; có lý tưởng, tư duy khoa học, đạo đức cách mạng, năng lực sáng tạo trong hoạt động thực tiễn; nắm được những kiến thức căn bản, cốt lõi, quan trọng để xây dựng cơ sở khoa học cho nhận thức và niềm tin vững chắc vào sự nghiệp cách mạng, vào sự lựa chọn và con đường độc lập dân tộc gắn liền chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Một điểm cần chú ý nữa là, các môn học lý luận chính trị cần cập nhật một số điểm mới của Đảng được nêu trong Nghị quyết Đại hội XIII, trong những bài viết mới đây của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về khát vọng dân tộc, về chủ nghĩa xã hội khoa học và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, để giúp sinh viên có thêm nhãn quan chính trị trong thời đại mới. Từ đó, làm cho chủ nghĩa xã hội được nhận thức đúng đắn trên cơ sở nắm vững, quán triệt, thấm sâu, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lấy đó làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động cách mạng.

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục xây dựng, củng cố niềm tin cho sinh viên đại học trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cần thực hiện những biện pháp trọng tâm như sau:

Thứ nhất, tăng cường vai trò lãnh đạo, quản lý của Đảng ủy, Ban Giám hiệu, các cơ quan, phòng, ban, khoa thuộc nhà trường trong việc giáo dục chính trị tưởng và các môn lý luận chính trị.

Bám sát kế hoạch đào tạo năm học, các trường đại học thường xuyên tổ chức kiểm tra, đánh giá, tổng kết và rút kinh nghiệm về việc áp dụng các phương pháp dạy và học tích cực. Cần đổi mới môi trường học tập, phương pháp học tập, tạo điều kiện cho giảng viên, sinh viên phát huy được tốt khả năng tư duy trong đổi mới sáng tạo, tránh dẫn đến nhàm chán, truyền thụ một chiều, tư tưởng học cho qua. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, đồng thời xây dựng thư viện với số lượng giáo trình, sách báo, tạp chí, nhất là những tài liệu liên quan đến lĩnh vực chính trị tư tưởng. Bên cạnh đó Đảng ủy, Ban Giám hiệu cũng cần quan tâm hơn nữa cả về vật chất lẫn tinh thần đến các hoạt động của Đoàn Thanh niên, Hội sinh viên trong việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa sinh động, hấp dẫn, mang tính tư tưởng cao.

Thứ hai, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giảng viên làm công tác giảng dạy các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Đối với đội ngũ cán bộ, giảng viên giảng dạy các môn lý luận chính trị, tư tưởng cần phải khơi dậy cho sinh viên sự hứng thú, ham thích, say mê nhận thức và vận dụng kiến thức chính trị tư tưởng. Trong giảng dạy, truyền đạt kiến thức, các chủ thể cần định hướng giá trị sống có lý tưởng cách mạng, hun đúc ý chí vươn lên trong học tập và cuộc sống; điều chỉnh phương pháp giảng dạy, giảm thuyết trình, tăng cường trao đổi, gợi mở vấn đề cho sinh viên thảo luận và tăng cường khả năng tự nghiên cứu. Giảng viên cần giới thiệu những vấn đề căn bản, mang tính nguyên lý về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; áp dụng những phương pháp giảng dạy tích cực để định hướng sinh viên biết tìm đọc tài liệu tham khảo, tự học, tự nghiên cứu để thu nhận và mở mang tri thức. Bên cạnh đó cần đa dạng hóa các phương pháp dạy học tích cực hiện nay như đóng vai, thảo luận nhóm…, thậm chí tổ chức các trò chơi có liên quan đến nội dung học tập, tạo nên không khí học tập sôi nổi hấp dẫn sinh viên.

Thứ ba, từng bước đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy học các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam và phương pháp giáo dục chính trị tư tưởng, lý tưởng cách mạng cho sinh viên.

Nếu trước đây chúng ta quen với cách dạy là phương pháp thuyết trình. Thầy giảng, trò nghe, thầy đọc, trò ghi, thì hiện nay, định hướng quan trọng của việc đổi mới phương pháp dạy học là biến quá trình dạy học thành quá trình hoạt động và tự học, lấy người học làm trung tâm. Vì vậy, các thầy cô nên thông qua quá trình giảng dạy, giảng viên làm toát lên vai trò ý nghĩa to lớn vĩ đại của việc tìm hiểu học tập tư tưởng chính trị, tạo cho sinh viên niềm tự hào về truyền thống kiên cường bất khuất của các thế hệ cha anh dưới sự lãnh đạo của Đảng. Củng cố niềm tin cho sinh viên về công cuộc đổi mới đất nước do Đảng khởi xướng và lãnh đạo hiện nay thông qua giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin; Tư tưởng Hồ Chí Minh; Đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước cho sinh viên.

Thứ tư, tăng cường vai trò của các tổ chức như Công tác sinh viên, Đoàn Thanh niên trong việc nâng cao chất lượng giáo dục lý tưởng cách mạng cho sinh viên. 

Phòng công tác sinh viên là nơi tham mưu cho Đảng ủy, Ban Giám hiệu nhà trường và chịu trách nhiệm triển khai về nội dung, chương trình các hoạt động văn hóa, chính trị tư tưởng trong nhà trường theo từng học kỳ, từng năm học. Vì thế nhà trường nên tạo ra môi trường học thuật gắn với văn hóa chính trị. Cần đa dạng hóa các hình thức giáo dục ngoại khóa như nói chuyện chuyên đề, báo cáo thời sự, nghị quyết, tham quan, nghiên cứu thực tế, các hình thức văn hóa, hoạt động thể dục thể thao, các cuộc thi tìm hiểu về chính trị, tư tưởng. Đẩy mạnh các hoạt động ngoại khóa, các cuộc thi kèm giải thưởng trong các hoạt động mạng tính chính trị nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn như Ngày sinh nhật Bác, Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, Ngày Nhà giáo Việt Nam, Ngày truyền thống của nhà trường, ngành….

Đẩy mạnh tổ chức các hoạt động thực tiễn như “Đội văn nghệ xung kích”, “Thanh niên tình nguyện”, “Tiếp sức mùa thi”, “Mùa hè xanh”, “Áo đồng phục cho em”, “Xuân hồng”… Môi trường thực tiễn chính là nơi để sinh viên hiểu rõ hơn và có cơ hội vận dụng các kiến thức chính trị tư tưởng, thể hiện và kiểm nghiệm đạo đức, lý tưởng cách mạng của mình.

Thứ năm, sinh viên cần nhận thức đúng về vị trí, vai trò và sự cần thiết về nền tảng chính trị tư tưởng của Đảng. Từ đó, xây dựng niềm tin, tinh thần giác ngộ, ý thức tự giác trong học tập, tu dưỡng đạo đức cách mạng, nhân cách con người xã hội chủ nghĩa thời đại mới.

Sinh viên cần nhận thức được sứ mệnh lịch sử, trọng trách vai trò của mình đối với sự nghiệp phát triển, không ai khác, chính các em mình là những chủ nhân tương lai của đất nước, đất nước đang trông chờ rất nhiều ở việc học tập và rèn luyện của các em. Việc học tập các môn chuyên ngành là điều cần thiết, song nếu chỉ có kiến thức chuyên ngành sinh viên sẽ bị lạc hậu về mặt lý luận, vì việc học tập các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh giúp họ nắm bắt được những kiến thức cơ bản, kết hợp với việc liên hệ thực tiễn, từ đó có tư duy độc lập, đúng đắn, hành động phù hợp trong cuộc sống, qua đó sinh viên có được phương pháp tiếp cận, nắm bắt thông tin, kiến thức một cách hiệu quả nhất.

Sinh viên cần phải tích cực, tự giác trong học tập; đào sâu nghiên cứu, tìm hiểu và chấp hành nghiêm pháp luật nhà nước, nhất là pháp luật về tư tưởng chính trị; có lập trường quan điểm vững vàng, biết đấu tranh phê phán, phản bác lại trước những luận điệu xuyên tạc, bôi nhọ của kẻ thù. Chấp hành nghiêm những quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nội quy, kỷ luật của nhà trường. Tích cực tham gia các phong trào của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam, phong trào bảo vệ an ninh trật tự trong trường học và nơi cư trú./.

Tài liệu tham khảo

1. Văn kiện Đảng toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, Tập 1, tr15-39

2. ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 88.

3. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr. 88.

4. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr 109.